ประวัติและตำนานของแม่นาคพระโขนง

ความเชื่อและความศรัทธา > ประวัติและตำนานของแม่นาคพระโขนง
26/04/2025 15:35

แม่นาคพระโขนง เป็นหนึ่งในตำนานผีพื้นบ้านที่มีชื่อเสียงที่สุดของไทย มีการเล่าสืบต่อกันมาเป็นเวลาหลายชั่วอายุคน โดยมีทั้งในรูปแบบนิทานพื้นบ้าน บทละคร ภาพยนตร์ และวรรณกรรม วันนี้เราพามาดูประวัติของแม่นาคกันครับ

เรื่องเล่าว่าในสมัยรัชกาลที่ 4 หรือราวต้นรัตนโกสินทร์ มีหญิงสาวชื่อ "นาค" อาศัยอยู่ริมคลองพระโขนง (ปัจจุบันอยู่ในเขตกรุงเทพฯ ฝั่งพระโขนง) นางนาคเองนั้นเป็นหญิงสาวที่งดงามมาก และมีคู่รักชื่อ "มาก" (บางฉบับเรียกว่า "พ่อมาก")

ทั้งสองรักกันอย่างลึกซึ้ง และแต่งงานกัน ในเวลาต่อมาไม่นาน นางนาคตั้งครรภ์ แต่ในขณะนั้น พ่อมากถูกเกณฑ์ไปเป็นทหาร

ระหว่างที่พ่อมากไม่อยู่ นางนาคได้เสียชีวิตอย่างน่าเศร้าขณะคลอดลูก เนื่องจากการทำคลอดในอดีตยังไม่ทันสมัยนัก ด้วยความรักและผูกพันอันแรงกล้า แม่นาคจึงกลายเป็น "ผี" ที่ยังไม่ยอมไปเกิด เพราะต้องการอยู่รอพ่อมาก เมื่อพ่อมากกลับมา เขาไม่รู้ว่านางนาคและลูกได้เสียชีวิตไปแล้ว

ทั้งสองอยู่กินกันเหมือนเดิม แต่ชาวบ้านเริ่มหวาดกลัว และพยายามบอกพ่อมากว่านางนาคเป็นผี พ่อมากไม่เชื่อ จนมีเหตุการณ์สำคัญ เช่น ขณะที่นางนาคทำอาหาร เธอทำของตกใต้เรือน แล้ว "เหยียดแขนยาวผิดธรรมชาติ" ไปเก็บ พ่อมากเห็นและเริ่มเชื่อว่านางนาคไม่ใช่มนุษย์ จึงหนีไปซ่อนตัวที่วัดมหาบุศย์ (ซึ่งถือเป็นเขตอภัยทาน ผีไม่สามารถล่วงล้ำได้)

แม่นาคเสียใจและอาละวาด จนชาวบ้านหวาดผวาไปตามๆกัน ในที่สุด มีพระอาจารย์ผู้มีวิชาอาคม (บางตำนานระบุว่าเป็นสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี)) มาปราบและปลดปล่อยดวงวิญญาณแม่นาคให้ไปสู่สุคติ

ความเชื่อและวัดมหาบุศย์

ปัจจุบัน "วัดมหาบุศย์" (พระโขนง) เป็นสถานที่ที่คนไทยเชื่อว่าแม่นาคสถิตอยู่ และมีศาลแม่นาคพระโขนงให้สักการะ ซึ่งในแต่ละวันมีผู้คนจำนวนมากหลั่งไหลไปขอพรในเรื่องความรัก การมีลูก และการเดินทางปลอดภัยโดยเฉพาะเรื่อง ความรัก คนเชื่อว่าแม่นาคมีจิตเมตตา จะช่วยดลบันดาลให้สมหวังในความรัก

ลักษณะของแม่นาคในตำนาน

แม่นาคถูกพรรณนาเป็นหญิงสาวผมยาว สวมชุดไทยโบราณ (บางทีเป็นสีเขียวอ่อน) อุ้มทารก หรือมีลูกน้อยอยู่ด้วย มีบุคลิกที่เต็มไปด้วยความรักบริสุทธิ์ แต่ก็น่าสะพรึงกลัวเมื่อถูกพรากจากคนรัก

แม่นาคในวัฒนธรรมสมัยใหม่

เรื่องแม่นาคพระโขนงได้รับการดัดแปลงหลายรูปแบบ เช่น
- ภาพยนตร์ชื่อดัง เช่น นางนาก (1999) และ พี่มาก..พระโขนง (2013) ที่เป็นเวอร์ชันตลก-รักโรแมนติก
- ละครเวที และนิยายหลายเรื่อง
- เพลงไทยเกี่ยวกับแม่นาคก็มีมากมาย

เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับประวัติเรื่องเล่าและตำนานของย่านาคหรือแม่นาคพระขโนงที่เล่าสืบกันต่อๆกันมา ท่านเป็นหญิงที่มั่นคงในความรักแม้ว่าจะไม่อยู่ในโลกมนุษย์แล้วก็ตามแต่ความรักและความผูกพันกับพี่มากซึ่งเป็นคู่รักก็ไม่จางหายไปแม้แต่วินาทีเดียว ช่างเป็นเรื่องราวความรักที่นิรันด์และน่าหดหู่ในคราวเดียวเลย